Şehri tarihi ile yaşatan hiç şüphesiz şehrin müzesidir. Tarih sahnesinde uzun yıllar Urartu devletinin baş kenti olan Van, Urartu Dönemine ait birçok eser ve kültürel değerlere sahiptir. Van’ın tarihi sürecini ve kültürel değerlerini öğrenmek için muhakkak Van merkezde bulunan müzesini ziyaret etmelisiniz. M.Ö 500 yıllarına uzanan tarihi ile Van’ın her yerinde tarihi yapılara ulaşmak mümkün. Bu tarihi ve kültürel zenginlikleri bir arada toplamak isteyen Van’da görev yapan Milli Eğitim Müdürü Mustafa Noyan’ın çabaları ile 1932 yapılan bir depo binası olarak Van müzesinin ilk temeli atılmıştır.
İlk olarak bölgede bulunan ile Akkoyunlu ve Karakoyunlulara ait hayvan figürlü mezar taşları Urartu çivi yazılı tabelalar bulundukları yerlerden getirilerek bu depo binasında toplanılmıştır. Zamanla tarihi eserlerin sayısı çoğalınca arkeolojik kazılar sonucunda ortaya çıkarılan eserlerin daha iyi korunup sergilenmesi için 1972 yılında günümüzde halen kullanılmakta olan Van müzesi açılmıştır.
Van merkez şerefiye mahallesinde bulunan bu müze yürüme mesafesindedir. Çarşı merkezinde bulunan müzeye giriş müze kartı ile ücretsizdir.
Urartu’ya ait eserlerden dolayı dünyanın en zengin müzesi olan Van Müzesi içinde bulunan ve sergilenen eserler bakımından önemli bir yere sahiptir. Bölgede bulunan çeşitli zamanlara ve devletlere ait eserler müzede korunmakta ve sergilenmektedir. Van müzesi iki katlı bir bina olarak kurulmuştur. Binanın giriş katında arkeolojik eserler, ikinci katında ise etnografik eserler sergilenmektedir.
Van müzesine gittiğinizde üç ayrı bölüm göreceksiniz. Müzenin bahçesinde, birinci katında ve ikinci katında bulunan eserlere bir göz atalım.
İlk olarak müzenin bahçesinde taş eserler ile karşılaşacaksınız. Arkeolojik çalışmalar sonucu bulunan bu eserler Urartu dönemine ve çeşitli devletlere ait farklı bölgelerden toplanmış eserlerdir. Bu eserler arasında kitabeler, taş kabartmalar ve çivi yazılı tabelalar bulunmaktadır. Ayrıca Akkoyunlu ve Karakoyunlulara ait hayvan figürlü mezat taşları ve Selçuklular Dönemine ait mezar taşları sergilenmektedir.
Müzenin giriş katında arkeolojik eserler salonu bulunmaktadır. Bu salonda çeşitli bölgelerde yapılan arkeolojik kazılar sonucunda elde edilen Urartu Döneminin tarihi güzelliklerini gözler önüne sergileyen mezar buluntuları, topraktan yapılan çanak ve çömlekler, kılıçlar bronzdan miğferler, kemerler, mutfak kapları ile duvar mozaikleri gibi buluntular vardır.
Müzenin iç avlusunda taş eserler salonunu bulunmaktadır. Bu salonda Neolitik Döneme ait kaya resimleri, Urartu Dönemine ait çivi yazılı kitabeler ve Selçuklu Türk Mezarlığı ait taş sandukalar sergilenmektedir. Her çağa ait bu eserler kronojik sıralamasına göre dizayn edilmiştir.
Müzenin ikinci katı ise Etnografik eserlere ayrılmıştır. Van yöresine ait dokuma kilimlerin oluşturduğu koleksiyon hayran bırakan eserler arasındadır. Ayrıca bu salonda Van yöresine özgü ihtişamlı görüntüye sahip gümüş kemerler, gerdanlıklar, bilezikler, küpeler, tütün tabakaları, değişik malzemelerden oluşan teşbih ve bronzdan yapılan mutfak eşyaları sergilenmektedir. Ayrıca bu salonda farklı zamanlara ait el yazması Kur’an-ı Kerim Mushafları ve edebi eserler de yer almaktadır. Bu salonun bir tarafında bulunan ve günümüzde pek kullanılmayan Van’a özgü şark köşesi de bulunmaktadır.
Van kalesinin hemen karşısında yapımı devam eden Van müzesi bölgenin en büyük müzesi olarak yakın zamanda açılacaktır. Yeni yapılan müze açıldığında yapılan arkeolojik kazılar ile elde edilen yeni eserler ve bu müzede bulunan eserler orada sergilenecektir. Kale manzarası ve modern binası ile çok ziyaretçi alacağı muhakkak. Van tarihine ve Urartu dönemine ait birçok tarihi eserleri bir arada görebileceğiniz bina görüntüsü ile de sizi tarih sayfalarında hissettirecek müzeyi ziyaret etmenizi tavsiye ederim.
