Aziz Philippus Martriumu

Denizli ili, Pamukkale ilçe sınırında bulunan Aziz Philippus Martriumu, gezilip görülmeye değer tarihi bir yerdir.

Denizli Aziz Philippus Martriumu

Hierapolis Antik kentin Kenti’nin birçok yapıda önemli özeliğe sahiptir. Bu özelikleri 3 kategoride sıralayabiliriz.

1-Eşsiz termal sularıyla bir şifa kaynağı olarak bilinen bir kent

2-Hem pagan dönemlerinde hem de Hristiyanlık dönemde kutsal bir kent sayılmıştır. Bunun nedenlerine bakacak olursak da bizi heycanlandıran nedenlerle karşılaşabiliriz. Gelin bu nedenlere birlikte bakalım. İ.S sonra 80 yılarında Hristiyanların kutsalı, peygamberi olan Hz. İsa Hristiyanlığı yaymak için Hierpolis’e gelmiştir. Hepimizin bildiği Hz. İsa’nın 12 havarisi bulunmaktadır. Bu havarilerden Aziz philipus burada çarmıha gerilerek öldürülmüştür. Burada Aziz philipus şehit edildiği için mezarı burada bulunmakta ve onun için şehitlik yapılmıştır.

3-Bu kent sadece turizm ve inanç kenti olmamak ile birlikte birde tarihi özeliği de bulunmaktadır.

Bu kentin yapısı sekizgen planlı olup  turistlerin ilgisini çekmeyi başarıyor. Bu yapının ortasındaki mermer kaplı alanda da şehit edilen havarinin mezarı bulunmaktadır. Bu kent aynı zamanda Bizans döneminde surların dışında kalmıştır. Buraya çıkmak için uzun ve geniş merdivenler bulunmaktadır. Buraya çıktığımızda son bölümdeki merdivenlerin sağında ise bizi bir çeşme karşılamakta. Bu çeşmede Ayazma çeşme yapısı vardır. Bu çeşme yaklaşık 20 metre çapındaki sekizgen bölümün üstü kurşun ile kaplanmış bir kube ile örtülmüştür. Aynı zamanda Hristiyanların buraya gelip dua etmeleri için küçük şapeller mevcuttur. Buranın odaları farklı yapıda olup içi ve dışı farklı malzemeler ile örtünmüş adeta. Sekizgen bölümün tabanı mermer olup koridor ve bağlı bölümlerin tabanı ise bitkisel motifli mozaik ile  odaların tabanı traverten yapıda olup halkın kaldığı dış  odaların tabanı ise sıkıştırılmış topraktır. Günümüzde de birçok kilise ve din adamları Aziz Philipus bayramını kutlamakta ve onun için ayin düzenlemekteler. Birde hep birlikte gelin bu mezarın keşfi nasıl yapılmış bakalım. M.Ö 2. Yy’nın sonunda Efes’in piskopusu olan ploycrates’ın yazılarına göz atığımızda karşımıza büyüleyici bigiler çıkmakta  ploycrates  Anadolu da iki yıldızın istirahat etiğini kaleme almış. Bende en az sizin kadar merak edip bu iki yıldızın kime işaret etiğini öğrenmek istiyorum. Gelin birlikte bakalım. Bu yıldızlardan biri zaten yukarda da bahsettiğimiz HZ. İsa’nın havarisi olan havari Philippus’un uykuya kaldığı Hierapolis bir diğeri yine havarilerden Efes’te öldürülen Havari Johannes’dır.  6. Yy’a geldiğimizde karşımıza  başka bir piskopos olan Eusebius çıkmaktadır. Bu Piskopos küçük Asya’daki Kilisleri incelemeye karar vermiş. Bu kiliselerin önemi ve eksikliğini hissettiği için haberi tekrar ele alır. Ve araştırmalar yapmaya başlar. Eusebius’a göre İ.S 1.yy’ın 602’lı yılarında, ananelere göre, havari Philippus Hierpolis’e hristiyanlık dinini yaymak için gediğini ve buradan öldürdüğünü cenazesini de oraya gömdüğünü rivayet etmektedir. Günümüzde de bu kent ile ilgili birçok araştırma yapılmakta ve bunlardan biri de Lecce Üniversitesi’nden Prof. Dr. Francesco D’Andria’dır. Bu ekip roma çağından önemli bir hac merkezi haline geldiğini, Bizans dönemine değişimlerini 50 yıldır incelemektedir. Hacılar bu kenti Frig kentine ve onun doğusunda bulunan Havari Aziz mezarını ziyaret etmek için akın ederlerdi. Son yılarda teknolojinin gelişmesiyle birlikte uydu görüntülerin çalışması ve bu görüntülerin ortaya çıkmasıyla bu kentin bütün yolarını varlığını saptanmışlar. Bu kentte gelen Hacılar , bir köprüyü geçip sekizgen bir hamam yapısını bulunduğu tepede bekliyorlardı. Hacılar burada yıkanıp temizledikten sonra traverten levhalardan oluşan büyük merdivenlerle ibadethaneye doğru çıkıyorlardı. Ayazma Çeşme’nin olduğu yerde tekrar yıkanıyorlardı.(inançların gereği iki defa yıkamaları gerekiyor) Buradan Martyrion Kilisesine doğru yola devam ediyorlardı. Araştırmaların bu aşamasında birçok bilgi daha gün yüzüne çıkarılmıştır. Hierpolis’teki nekropol alanlarda görülenlere benzer şekilde olan bir alınlıklı bir roma mezar yapısının üst kısmı çıkartılmıştı. Bu mezarın tarihi İ.S 1. Yy’dır. Burada başka göze çarpan ayrıntı ise bir mermer levha üzerinde İmparator Teodosius’un yazıtı(Monogramı) bulunmuştur. Bunun anlamı ise şöyle yorumlanmıştır. Kilisenin Constantinopolis’deki sarayın müdahelesi olarak görülmektedir. Mezar kilisenin ortasında bulunuyordu. Büyük bir tapınım merkezi görünümdeydi burası. Hacılar, büyük bir mermer merdivenle bu yapıya yerleştirilmişti. Hacıların sürekli gidip gelmeleri bu  mezarın üst kısımlarını aşındırmıştı. Biz bu yapıya sadece Türkiye’de değil dünyada eşine nadir rastlanabiliriz. Sadece Filippi’deki örnekle karşılaştırılabilir. Burada San Paul adıyla tanınan Hellenistik bir mezar etrafında merkez planlı bir kiliseyle bir martyrion inşa edilmiştir.

Sonuç olarak Anadolu’muzun taşı toprağı altın olup hangi şehre gidersek gidelim farklı bir lezzet almaktayız. Her birinde  tarih kokmakta, bunu da ülkemizin birçok medeniyete ev sahipliği yaptığına bağlayabiliriz. Bugün şirin ilimiz olan Denizli’yi ele aldık bu kentin  tarih, şifa ve inanç merkezi olan Hierapolis Antik Kentini birlikte gezdik. burada bulunan Martyrionu kilisesine göz attık. Aynı zamanda buraya hristiyanlığı yaymak için gelen  orada öldürülen   HZ. İsa’nın havarisi Aziz Philippus mezarını birlikte okuyup ziyaret ettik. Bügünkü gezme maceramızda burada son bulmakta bir daha ki  farklı bir kentte buluşmak dileğiyle… 

Aziz Philippus Martriumu Nerede? 

Aziz Philippus Martriumu, Denizli’nin Pamukkale ilçesinde bulunan Pamukkale Örenyeri’nde yer alır.

Aziz Philippus Martriumu Nasıl Gidilir?

Denzili il merkezine yaklaşık 18 km kuzeyinde bulunur. Denzili otogarından Pamukkale Örenyeri’ne giden minibüsleriyle ulaşım sağlanabilir.