Harran denilince hepimizin aklına hemen üniversitesi gelmiştir. Eminim ama bazılarınızda biz Haran’ı televizyonda dizilerde çokça gördük dediğinizi duyar gibiyim. Evet Haran gerek üniversitesi gerek kalesi gerekse diğer yapıları ile tarih boyunca isminden bahsetmeyi başarmış tarihi bir ilçedir.
Harran, Şanlıurfa ilimize bağlı 13 ilçesinden biridir. İl merkezine yaklaşık 44 km uzaklıktadır. Buraya ulaşmak için şehir merkezinden kalkan dolmuşlarla buraya ulaşmanız mümkündür.
Harran ilçesi Kadim kentlerinden biridir. İlçede Arap toplumu yaygındır. Hatta ilçemizin neredeyse tamamı Arap vatandaşlarımızdan oluşmaktadır. Dünyanın ilk bilimsel çalışmaların yapıldığı yer olarak bilinir. İlçemiz bu yönü ile önemlidir.
Harran da gezilecek Yerler
Harran Kalesi: Bu kale şehrin doğusunda yer içkule tarafında inşa edilmiştir. yapılış tarihi ve kim tarafında yapıldığı ile ilgili çeşitli söylentiler vardır. 17. Yüzyılda Evliya Çelebi burayı ziyaret etmiştir. Bu kale hakkında da seyahatnamesinde şöyle bahsetmektedir. “Urfa’dan güney tarafında 9 saat giderek Harran Kalesi’ne geldik. Burayı da Nemrud yapmıştır. Çöl içinde gayet sağlam bir kaledir. Beşgen şeklinde olup sanki usta elinden yeni çıkmış gibidir” demektedir. Günümüzde bir kısmı yıkılmış ve harabe durumundadır.
Bazda Mağarası: Bu mağara Harran, Han el-Ba‘rür, Şuayb Antik kenti, Soğmatar turizm yolunun 15. ve 16. km’lerinde yolun solundaki ve sağındaki dağlarda tarihi taş ocakları bulunmaktadır. burada bu mağara bulunur. Burada irili ufaklı birçok mağara bulunur. en önemlileri budur. Bu mağara tarihi dokusu ile insanları büyülemektedir.
Şuayip Şehri: Şuayip şehri ilimize bağlı Özkent köyün sınırlarında bulunur. bu kente günümüzde harabe halinde ulaşılmıştır. Hala ayakta duran bazı kalıntılar mevcuttur. Tarihi dokusu ile bu şehir tarihte bize çok şey getirmiştir. Bu şehir Hz. Şuayib peygamberin yaşadığı söylenilir. Burada peygambere ait bir makam yeri vardır. Çoğu kişi burayı ziyaret edip dua ederler.
Harran Üniversitesi Kalıntıları: Bu üniversite ilk kurulduğu tarih bilinmemekle birlikte 4000 yıl öncesine dayandığı söylenilir. Dünyada kurulan ilk üniversite olarak bilinir. Burada birçok kişi yetiştirilmiştir. 718-913 yılları arasında İslami olarak bu Üniversite zirveye ulaşmıştır. Fakat kalıntılar arasında İslami açıdan yeri bulunamamıştır.
Harran Kümbet Evleri: Bu evler 150-200 yıldır kullanılmaktadır. Bu evler dünyada benzerleri yoktur. Koni şeklinde yan yana dizilmiş bu evler özel toprak ve gülyağın karıştırması sonucu yapılmıştır. yöre iklimine uygun bu evlerin yazın serin kışın sıcak tutar. Burada 1979 yıllında sit alanı ilan edilmiş burada herhangi bir şeyi inşa etmek yasaklanmıştır. Bu evlerden sadece bir tanesini kültür evi olarak yapılıp ziyaretçilerin gezip görmesi için bırakılmıştır.
Şeyh Yahya Hayat El Harakani Camisi: Bu cami Şeyh Yahya tarafında inşa edilmiştir. Şeyh Yahya Hayat el-Harrânî, XII. yüzyılda Harran’da yaşamış ve 1185 tarihinde burada vefat etmiş büyük bir İslâm âlimi ve mutasavvufudur. Evliya çelebi Şeyh Yahya hakkında şu sözler söylemektedir. “Şeyh Yahya (Hayat) ziyaret yeri Harran dibindedir. Kutupluğa ayak basmış ulu sultandır. Harran Kalesi’nin yanında çöl tarafında büyük bir kubbe içinde medfundur. Çöl Arapları bu sultana son derece bağlıdırlar. Hatta Araplar arasında mühim bir mesele için yemin ettirmek icap etse ta Basra, Lahsa, Umman, Cezayir, Kurna’dan gelip bu sultanın üzerine “Yahya Hayati’nin başı için” deyip duvara el sürse Allah’a yemin etmiş gibi sayarlar. Bu sultana Yahya Hayati demelerinin aslı, bir seccade üzerinde tahiyatta ve hayatta oturur gibi oturduğundandır.” Bu camiyi 2001 yıllında vakıflar genel müdürlüğü tarafında restore edilmiştir.
Hanelbarur Kervansarayı: Bu kervansaray ilçe merkezine 20 km uzaklıkta bulunan Göktaş köyünde bulunur. Eyyubiler tarafında yapıldığı söylenilir. Daha sonra Anadolu Selçuklular tarafında tekrar onarılıp kullanmaya devam etmiştir. Günümüzde harabe durumunda bulunan bu kervansaray birçok ticarete şahitlik etmiştir.
