Batalgazi, Malatya ilimize bağlı 13 ilçesinden biridir. Bu ilçe Yeşilyurt ilçesi ile birlikte Merkez ilçe konumundadır. Battalgazi ilçesi şehir merkezine yaklaşık 21 km uzaklıktadır. İlçeye ulaşım kolay olup il merkezinde bulunan dolmuşlarla ulaşım sağlanabilir.
Battalgazi, Malatya ilimizde en önemli yapıları barındıran ve en çok nüfusa sahip ilçesidir. Battalgazi ilçemiz için metropol ilçe desek yeridir. İlçemize bağlı 102 mahalle bulunmaktadır. İlçemizde İnönü Üniversitesi, Keban Barajı, 2. Ordu komutanlığı ve Turgut Özal Tıp Merkezi bu ilçenin sınırları içerisindedir.
İlçemiz tarihi çok eskiye dayanmaktadır. Eski Malatya olarak da bilinir. Malatya ilk yerleşim yeri burası olmuştur. 1988 yıllına kadar burası Eski Malatya olarak anılırdı. Burada özellikle Selçuklu ve Osmanlı devletlerin izleri görülür.
Malatya ilçemiz çok zengin Kaysı bahçeleri adeta göz kamaştırmaktadır. Burada yetiştirilen kaysıları ülkemizin her tarafına gönderilmektedir.
Battalgazi ilçemiz tarihi ve doğal güzellikleri bakımında çok zengindir. Bunları dilimiz döndükçe siz değerli okurlarımıza sunacağız.
Battalgazi Ulu Cami: İlçemizde bulunan bu cami Anadolu Selçuklu hükümdarı Alaaddin Keykubat tarafında inşa edilmiştir. İnşa tarihi 1224 olarak bilinir. Mimarı Mansur bin Yakup’tur. Bu cami eyvanlı tipli olup Anadolu’da tek örnekli camidir. Cami mimari olarak İran’da bulunan Büyük Selçuklu camilerine benzemektedir. Caminin yazıttı şuan şehir müzesinde sergilenmektedir.
Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı: İlçemizde bulunan bu kervansaray 1632 yıllında inşa edilmiştir. Silahtar Mustafa tarafında inşa edilmiştir. Mustafa Paşa 4. Murat’ın silahtarı olup Anadolu’da çok önemli hizmetlerde bulunmuştur.
Sevserek Han: İlçemize bağlı Yaygın mahallesinde bulunmaktadır. ilçe merkezine 21 km uzaklıkta bulunan bu han Selçuklu dönemin eseridir.
Arslantepe Höyüğü: Bu höyük ilçemize bağlı Orduzu köyünde bulunur. Bu höyük milattan önce 5000 yıllarındaki yapıları bünyesinde barındırıyor. Roma ve Bizans döneme ait olunduğu söylenilir. İlk kazılar 1930 yıllarında yapılmıştır. birçok kalıntı bulunmuştur. Daha sonra birkaç kere daha kazı ve çalışmaları olmuştur. Burayı UNESCO kültürel varlıklar listesine alması için birkaç kere başvuruda bulunmuştur. En son UNESCO geçici listesine koymuştur.
Ak Minare Cami: Bu cami ilçemizde bulunan Eski Malatya Kalesinin doğusunda bulunur. Bu cami 1572 yıllında inşa edilmiştir. Zaim Yusuf oğlu himmet paşa tarafında inşa edilmiştir. Bu cami tipik bir Osmanlı eseri olup kesme taştan inşa edilmiştir. en son 2007 yıllında inşa edilmiştir.
Edir ve Bedir Türbesi: Bu türbe ilçe merkezinde bulunan Alacakapı Mahallesinde bulunur. Bu türbede iki mezar bulunmaktadır. Edir ve Bedir adında iki kardeşe aittir. Bu kardeşler hakkında çeşitli efsaneler söylenilir. Bu türbeye çocuğu olmayan kadınla gelip dua eder.
Emir Ömer bey Mescidi: Bu mescid ilçemizde bulunan Malatya eski kalesinin kuzeyinde bulunan Çatlak mesire alanında bulunur. Bu mescidi 1360 Emirül Azam Celaleddin Ömer tarafında yaptırılmıştır. Bu mescid Dikdörtgen planlı mescid, düzgün kesme taş ve kaba yontu taştan inşa edilmiştir, örtüsü düz dam şeklindedir. Giriş kısmının batısında bir mezar bulunmaktadır.
Battalgazi Kale Surları: Bu surlar Roma imparatoru tarafında inşa edilmiştir. tarih boyunca birçok savaşta Roma İmparatorunu zafer kazanmasına vesile olmuştur. Malatya ilimizi hep dış güçlere karşı savunma olarak kullanılmıştır. Birçok kez onarımdan geçen kale bugün harabe şeklindedir. Ayrıca bu kale hakkında Evliya Çelebi Kitaplarında şöyle der.Beş köşeli düzgün taş ile yapılmış Malatya kalesinden ”Rakabe Kalesi” diyerek bahsetmekte,devamında: Hz.Yunus Aleyhüsselamın Musul şehrinde iken imana getirdiği Rakabe ismindeki Kayser’in Malatya’nın suyunu ve havasını çok beğendiğinden burada kale yaptırdığını söylemektedir.
Kanlı Kümbet: Bu Kümbet Meydanbaşı Camisinin güneyinde yer alır. Mezarların olması gereken günümüzde boştur. Kitabesi olmadığında kim tarafında yapıldığı da belli değildir. Fakat Mimari tarz olarak Selçuklulara ait olunduğu söylenebilir. Kanlı ismi ise Osmanlı zamanında suçluları idam edip buraya gömerlerdi. İsim buradan geldiği rivayet edilmektedir.
Nefise Hatun Kümbeti: Bu kümbet Kanlı Kümbetin hemen yukarısında bulunur. Bu kümbette mimari olarak Kanlı kümbette çok benzemektedir. Fakat malzemeleri farklıdır. L tipi yapılan bu kümbet Selçuklu mimarisi olduğu söylenilir. Türbede, Emir Sührap Bey kızı Hacı Nefise Hatun’un yatırı vardır. Peygamber sülalesinden olduğu rivayet edilmektedir.2007 yılında restore edilmiştir.
İnönü Müzesi: Malatya ilimizin Elazığ- Malatya kara yolu üzerinde yer alan tarihi İnönü üniversitesinin girişinde bulunan İnönü müzesi hakkında sizi bilgilendireceğiz. Fakat ona geçmeden önce bu isim hakkında biraz size bilgi verelim. Evet ismet İnönü hakkında kısa bir bilgi verelim. İsmet İnönü Cumhuriyet tarihi açısında 2. Adam olarak bilinir. Kurtuluş savaşındaki başarılarını, devlet adamlığını, reformlarını yazarak bitiremeyiz. Ancak biz İsmet İnönü’yü daha çok Lozan Barış Anlaşmasında tanırız. Günümüze kadar varlığını sürdüren bir anlaşma olması ve sınırlarımızı kesin çizen bir anlaşma olması Türk tarihi açısında önemli bir yere sahiptir. Bunun dışında Başbakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı hakkında ciltlerce kitap yazılabilir. Malatya doğumlu olan İsmet İnönü adına Malatya da birçok isim bulunmaktadır. Bunlardan biri de İnönü Müzesidir. Bu müzede İnönü’ye ait birçok eser sergilenmektedir. Ayrıca İnönü’ye ait özel eşyalar ve kurtuluş savaşına ait birçok eser yine bu müze de sergilenmektedir. Haftaiçi her gün açık olan müze ziyaretçilerini beklemektedir.
Malatya Müzesi: Bu müze ilçemizde bulunan Kernek meydanında yer alır. Bu müze birçok medeniyette ait kalıntı bulunmaktadır. Bu müzede Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağı, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerine ait eserler sergilenmektedir. İlimizde bulunan kazılar sonucu bulunan kalıntıları müzemizde sergilenmektedir. Müzemiz Pazartesi hariç haftanın her günü 09:00-16:00 arası açıktır.
Ertunan (Poyraz) Konağı: Bu konak ilçe merkezimize bağlı Meydanbaşı mahallesinde bulunur. Bu konağın yapımı 1890 yıllında olduğu tahmin edilmektedir. Cumhuriyet kurulduğunda bu yapı yörede en lüks ve en güzel yapısıydı. Bu yapı Osmanlı dönemin genç mimari özelliklerini yansıttır. Bu yapının büyük şahsiyetlerin oturduğu ev olarak bilinir. Bir süre mekteb olarak da kullanılmıştır. Hatta Malatya ilimizin ilk mektebi olarak da bilinir. İki katlı olan bu yapının 1993 yıllında tescillenmiştir.
Medeniyet Ağacı: Bu ağaç 2015 yıllında vilayet parkında kurmuştur. Yapay olan bu ağacın yapraklarına Malatya da yetişen ilim ve bili adamları olan Abdulvahap Gazi, Hasan Basri, Emir Ömer, Battalgazi, Danişment Gazi, Sadreddin Konevi, Mevlana, Niyazi Mısri, İsmet İnönü, Hamit Fendoğlu ve Turgut Özal gibi kentin yetiştirdiği büyük şahsiyetlerin temsili porteleri yapılmıştır. buraya uğradığınızda mutlaka gelip görmelisiniz.
Ayrıca ilçemizde bulunupta yazamadığımız Hırslı Baba Türbesi, Hötüm Dede türbesi, Kırkardeşler Mezarlığı, Mir Ömer Mescidi, Sancaktar Mezarlığı, sıdı Zeynep Kümbeti, Sütlü Minare Cami, Şahabe-i Kübra Medresesi, Üç Kardeşler Türbesi, Vaiz Ocağı Türbesi, Zeynel Bey Mescidi, Ahmet Duran Mescidi, Ali Baba Türbesi, Bahri Cami, Halfetih Türbesi, Hasan Basri Türbesi, Karahan cami, Toptaş Cami, Tahtalı Minare Cami, Zeynel Abidin Türbesi, inderese Mağarası,Tahtalı Hamamlı, Hacı Bayram ziyareti, Beş konaklar vb. yerler de gezilip görülmesi gereken diğer tarihi yerlerdir.
